وقتی نوبت به اندازه گیری پیشرفت و توسعه یک کشور می‌رسد، نرخ باسوادی نقش مهمی ایفا می‌کند. توانایی خواندن و نوشتن افراد را توانمند، تفکر انتقادی را تقویت و راه را برای رشد اجتماعی-اقتصادی هموار می‌کند. در این مقاله، کشورهایی را که به نرخ باسوادی بالایی دست یافته‌اند بررسی می‌کنیم و تعهد آنها به آموزش و تأثیر آن بر جوامعشان را نشان میدهیم. سپس به عوامل مؤثر در موفقیت آنها و درس‌هایی که می‌توانیم از تجربیات آنها بیاموزیم، می‌پردازیم.

نرخ باسوادی چیست

نرخ باسوادی یک شاخص اساسی است که برای ارزیابی پیشرفت تحصیلی و مهارت یک جمعیت در یک منطقه جغرافیایی خاص استفاده شده و درصد افراد 15 سال و بالاتر را که می‌توانند به زبان مادری خود بخوانند و بنویسند اندازه گیری می‌کند. سواد شامل توانایی درک، تفسیر و به کارگیری اطلاعات از منابع مکتوب مختلف است. نرخ سواد بالا نشان دهنده ظرفیت جامعه برای رشد فکری، تفکر انتقادی و تصمیم گیری آگاهانه است. این توانایی افراد را قادر می‌سازد تا فعالانه در فعالیت‌های مدنی و اقتصادی شرکت کنند، به فرصت‌هایی برای توسعه شخصی دسترسی داشته و در پیشرفت کلی جوامع خود سهیم باشند. تلاش برای بهبود نرخ سواد شامل دسترسی عادلانه به آموزش با کیفیت، برنامه‌های موثر سوادآموزی، و پرورش فرهنگی است که برای یادگیری مادام العمر و کسب مهارت‌های ضروری ارزش قائل است.

اهمیت سواد و سوادآموزی

آموزش و سواد در شکل دادن به افراد و جوامع، دامن زدن به پیشرفت، و تقویت توانمندی بسیار مهم است. آموزش پایه و اساس رشد شخصی، تفکر انتقادی و یادگیری مادام العمر است. آموزش، افراد را با دانش، مهارت‌ها و شایستگی‌های لازم برای عبور از پیچیدگی‌های دنیای مدرن مجهز می‌کند. این قفل درهای فرصت را باز می‌کند، مردم را قادر می‌سازد به دنبال علایق خود بروند، به آرزوهای خود برسند، و به طور معناداری به جامعه کمک کنند. سواد،  که سنگ بنای آموزش است، افراد را برای برقراری ارتباط موثر، درک اطلاعات و مشارکت فعال در زندگی مدنی توانمند می‌سازد. آموزش و سواد تشنگی میل به کسب دانش را در فرد ایجاد میکند، افق‌های دید را گسترش می‌دهد و تصمیم گیری آگاهانه را ترویج می‌کند. آموزش و سواد باعث توسعه اجتماعی و اقتصادی، شکستن چرخه‌های فقر، کاهش نابرابری‌ها و ایجاد جوامع فراگیر می‌شود.

ده کشور برتر دنیا از نظر سوادآموزی

 در نظرسنجی انجام شده 10 کشور برتر بر اساس میزان باسوادی عبارتند از: آندورا، فنلاند، لیختن اشتاین، لوکزامبورگ، کره شمالی، نروژ، ازبکستان، لتونی، استونی و لیتوانی. در حالی که این کشورها به نرخ باسوادی بالایی دست یافته‌اند، توجه به این نکته مهم است که به دلیل دسترسی محدود به اطلاعات بی‌طرفانه، آمار 100 درصدی نرخ باسوادی کره شمالی توسط بسیاری از کارشناسان با شک و تردید تلقی می‌شود. ماهیت منزوی رژیم کره شمالی سؤالاتی را در مورد صحت و شفافیت داده‌های گزارش شده آنها ایجاد می‌کند. با این حال، شایسته است اذعان کنیم که تلاش برای آموزش و سوادآموزی برای توسعه اجتماعی، صرف نظر از هر گونه شک و تردیدی در مورد شخصیت‌های خاص، حیاتی است. بهبود مستمر و سرمایه گذاری در سیستم‌های آموزشی در سطح جهانی برای تضمین دسترسی عادلانه به آموزش با کیفیت برای همه ضروری است.

چرا کشورهای شمال اروپا سطح سواد و آموزش بالایی دارند؟

کشورهای شمال اروپا، از جمله فنلاند و نروژ به طور گسترده‌ای برای سیستم‌های آموزشیِ استثنایی خود شناخته شده‌اند. عوامل متعددی در موفقیت آنها در ارائه آموزش با کیفیت بالا نقش دارند. اولاً، تأکید زیادی بر برابری و فرصت‌های برابر وجود دارد. این کشورها آموزش فراگیر را در اولویت قرار می‌دهند و تضمین می‌کنند که هر کودک بدون توجه به پیشینه یا وضعیت اجتماعی-اقتصادی، به آموزش با کیفیت دسترسی داشته باشد. علاوه بر این، آنها برای معلمان بسیار ماهر که تحت آموزش‌های دقیق و توسعه حرفه‌ای هستند ارزش قائل هستند. معلمان متخصصان قابل احترام و قابل اعتمادی هستند که به آنها اجازه می‌دهد تا به طور موثر یادگیری و رشد دانش آموزان را پرورش دهند. رویکرد کشورهای شمال اروپا همچنین بر محیط یادگیری دانش آموز محور و کل نگر تأکید دارد که بر تفکر انتقادی، خلاقیت و مهارت‌های حل مسئله تمرکز دارد. علاوه بر این، منابع فراوانی با تعهد قوی به تحقیق، نوآوری و بهبود مستمر به آموزش اختصاص داده شده است. ترکیبی از این عوامل، یک اکوسیستم آموزشی حمایتی ایجاد می‌کند که دانش آموزان را به مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت در دنیای مدرن مجهز می‌کند.

بهترین کشور از نظر تحصیلات و سواد

نرخ باسوادی فنلاند تقریباً 100٪ است که آن را به یکی از باسوادترین کشورهای جهان تبدیل می‌کند. سیستم آموزشی آن به دلیل تعهد خود به دسترسی برابر به آموزش، ارائه آموزش رایگان از پیش دبستانی تا سطوح بالاتر برای شهروندان فنلاند و ساکنان اتحادیه اروپا برجسته است. برابری با داشتن محیط آموزشی و یادگیری کل نگر بر برتری اولویت دارد.  در این کشور تست استاندارد وجود ندارد و از سیستم‌های نمره دهی فردیِ ایجاد شده توسط معلمان استفاده می‌شود. وزارت آموزش و پرورش پیشرفت کلی را با نمونه گیری از گروه‌های مختلف مدرسه نظارت می‌کند. کودکان در سنین بالاتر مدرسه را شروع می‌کنند و از قبل امکان یادگیری آزاد را فراهم می‌کنند. معلمان باید مدرک کارشناسی ارشد را از مدارس آموزشی تخصصی داشته باشند و مدیران بر پیشرفت آنها نظارت میکنند. همکاری بر رقابت، تقویت کار تیمی و همکاری اولویت دارد. بر مبانی بنیادی تأکید می‌شود و به دانش آموزان اجازه می‌دهد تا با سرعت خود پایه‌ای قوی بسازند. پس از 9 سال آموزش اجباری، دانش آموزان تشویق می‌شوند تا مسیرهای تحصیلی و شغلی را که برای آنها مناسب است، کشف کنند. این رویکرد جامع به شهرت فنلاند برای داشتن یکی از بهترین سیستم‌های آموزشی در جهان کمک کرده است.