فیلسوف انگلیسی فرانسیس بیکن مینویسد: برخی از کتابها را باید چشید، برخی دیگر را باید بلعید، و برخی دیگر را باید جوید و هضم کرد. در واقع او در تلاش برای گفتن این مطلب است که همه کتابها نباید یکسان خوانده شوند.
اشکال مختلف خواندن کدامند؟
خواندن چهار سطح دارد که عبارتند از:
- خواندن مقدماتی
- خواندن اجمالی
- خواندن تحلیلی
- خواندن تلفیقی
سطح خواندن شما روی شیوه جذب و پردازش موضوع و استدلالهای نویسنده تاثیر می‌گذارد. به بیان دیگر دو نفر با خواندن یک کتاب ممکن است تجارب کاملا متفاوتی از خواندن داشته باشند.
خواندن مقدماتی چیست؟
خواندن مقدماتی پایه‌ای ترین سطح خواندن است، و همان شیوه‌ای است که در مدارس ابتدایی به ما آموزش داده می‌شود. خوانندگان مقدماتی دارای مهارتهای اصلی خواندن به جهت درک اطلاعات موجود در جملات و عبارات ساده هستند.
خواندن اجمالی چیست؟
خواندن اجمالی، تندخوانی یا پیش خوانی نیز نامیده می‌شود. این زمانی است که خواننده عمدا کتاب یا مقاله‌ای را به صورت سطحی می‌خواند و هدفش دریافت نکات اصلی در کوتاهترین زمان است.
دو شیوه خواندن اجمالی
- تندخوانی سیستماتیک: تندخوانی سیستماتیک روشی برای کتاب خوانی است که در آن خواننده نگاهی گذرا به بخشهای مختلف کتاب می‌اندازد مانند فهرست، پشت جلد و چند پاراگراف مرتبط، تا تعیین کند که آیا خواندن مابقی کتاب ارزش دارد یا نه. گاهی اوقات خواننده‌ی اجمالی تنها یک یا دو دقیقه را صرف هر بخش می‌کند و به سرعت تصمیم خود را برای خواندن مابقی کتاب می‌گیرد.
- خواندن سطحی: خواندن سطحی زمانی است که فرد کل کتاب را می‌خواند اما به شکل معناداری با متن درگیر نمی‌شود. اگر خواننده سطحی برای اولین بار یک قسمت از داستان را متوجه نشود، به خواندن ادامه می‌دهد. اگر معنای کلمه را نفهمد، زمانی را برای پیدا کردن معنای آن صرف نمی‌کند. این شیوه خواندن معادل گوش دادن به پادکست و امتناع از به عقب برگرداندن کتاب صوتی برای شنیدن دوباره جمله‌ای است که متوجه نشده است. این شیوه خواندن معمولا توصیه نمی‌شود
خواندن تحلیلی چیست؟
خواندن تحلیلی سطح بالاتر و پیچیده تری دارد. خوانندگان تحلیلی به طور کامل متن را تجزیه و تحلیل می‌کنند تا معنای عمیق تر آن را بیابند. کسانی که عادت به خواندن تحلیلی دارند پس از اتمام یک کتاب جدید میتوانند:
- موضوع کتاب را تشخیص و تحلیل کنند
- کتاب را به شکل واضح خلاصه کنند
- بخشهای مهم کتاب را توضیح دهند و ارتباط مابینشان را پیدا کنند
- مشکلی که نویسنده سعی در حل آن دارد را توصیف کنند
خواندن تلفیقی چیست؟
خواندن تلفیقی، که خواندن تطبیقی نیز نامیده می‌شود بالاترین سطح خواندن می‌باشد. در خواندن تلفیقی خواننده چندین کتاب با موضوعی یکسان را می‌خواند و ایده‌های موجود در آنها را با هم مقایسه می‌کند. این نوع تحلیل نیازمند کار سخت، یادداشت برداری‌های زیاد و تعهد زمانی قابل توجه است.
چگونه تلفیقی بخوانیم
- با بررسی شروع کنید. ابتدا باید مشخص کنید کدام بخش از کتابها را باید بخوانید تا موضوع را کاملا متوجه شوید.
- مفاهیم را همانندسازی کنید. در خواندن تلفیقی باید کلمات کلیدی و ترمینولوژی بکار رفته توسط نویسنده را بشناسید تا بهتر موضوع را متوجه شوید. مقایسه کردن چند اثر نیازمند درک و تحلیل هزاران مفهوم است. برای درک بهتر و تحلیل مفاهیم موجود در کتابها با ترمینولوژی آنها آشنا شوید.
- سوالات خود را مطرح کنید. لیستی از سوالاتی که میخواهید در خواندن تلفیقی پاسخ آنها را بیابید تهیه کنید. در حین خواندن سوالات خود را مرور کنید و ببینید به کدام یک پاسخ داده شده و برای کدام یک هنوز پاسخی پیدا نکرده‌اید.
- بحث را تحلیل کنید. حال که سوالات خود را مشخص کرده و اطلاعات مرتبط را جمع آوری کرده‌اید، وقت آن رسیده که پاسخهای دریافتی‌تان را تحلیل کنید. نویسندگان مختلف بر سر چه توافق دارند؟ چه موضوعی هنوز بحث برانگیز است؟ اگر بتوانید به این سوالات پاسخ دهید به سطح پیشرفته درک یک موضوع رسیده‌اید.