خماری کتاب حسی است که وقتی خواننده کتابی را تمام می‌کند _معمولا تخیلی و غیر واقعی_ اما نمی‌تواند دست از فکر کردن به ماجراهایی که خوانده بردارد، به او دست می‌دهد. داستان به پایان رسیده، اما خواننده دلش برای شخصیت‌ها و جو رمان تنگ شده‌است. این حالت گاهی باعث می‌شود خواننده نتواند به سراغ کتاب دیگری برود، چون دوست دارد داستانی که خوانده همین‌طور ادامه داشته باشد. اما چرا این اتفاق می‌افتد؟ چرا افراد خمار کتاب می‌شوند؟
در توضیح این پدیده می‌پردازیم به صحبت‌ها و یافته‌های Maja Djikic، دارنده‌ی مدرک دکترا و استادیار دانشگاه تورنتو که به مطالعه‌ی تاثیرات خواندن، بر ذهن و احساس همدردی پرداخته است.
به گفته‌ی او این خماری گاهی یک ناراحتی ساده است، خواننده به انتهای کتاب رسیده، از شخصیت‌ها و فضای مورد علاقه‌اش جدا شده و حالا ناراحت است. گاهی اوقات خماری مدت طولانی‌تری ادامه پیدا می‌کند و دلیل آن این است که مسائلی در کتاب مطرح شده‌اند که روان خواننده را به خود مشغول کرده‌اند و او به زمان بیشتری برای تفکر و برطرف کردن پیچیدگی‌هایی که با آن رو به رو است، احتیاج دارد.
طبق گفته‌های جیکیک، دو مفهوم می‌توانند موجب تشدید اثرات خماری کتاب شوند. گذار عاطفی و احساس همدردی. کسانی که در دنیای کتابی گم شده‌اند خوب می‌دانند گذار عاطفی چیست. در این حالت دنیای واقعی محو شده و خواننده دنیا را از چشم شخصیت‌های کتاب تجربه می‌کند. خواننده حتی ممکن است زمان را فراموش کند و متوجه اتفاقاتی که اطرافش میفتند نباشد.
در مورد حس همدردی هم باید گفت احساسی که نسبت به شخصیت‌ها دارید خیالی نیست. آنها می‌توانند شبیه دوستان نزدیک و آشنایان‌تان به نظر برسند و مغزتان احساسات را به مانند افراد واقعی برای آنها پردازش کند. تحقیقات نشان می‌دهند که مطالعه‌ی کتابهای غیرواقعی باعث فعال شدن حس همدردی و همدلی می‌شود، یعنی توانایی درک و احساسات دیگری و سهیم شدن در آنها. گذار عاطفی نیز می‌تواند موجب افزایش حس همدلی بشود.
گاهی اوقات به خماری کتاب به چشم اتفاقی ناخوشایند نگاه می‌شود، چرا که اجازه نمی‌دهد فرد به سراغ کتاب دیگری برود؛ اما در عین حال به نظر می‌رسد که این حالت تاثیرات عاطفی قدرتمندی بر خواننده می‌گذارد.
به گفته‌ی جیکیک، دلیل تمام خماری‌های کتاب یکسان نیست. گاهی این حالت صرفا یک حالت گذرا به خاطر جدا شدن از داستان و شخصیت‌ها و جو کتاب است و ناراحتی فرد پس از مدت کوتاهی از بین می‌رود. این حالت بین کتاب خوان‌ها شایع‌تر است. با این حال خماری کتابی که طولانی‌تر ادامه پیدا می‌کند هم می‌تواند نشانه‌ی مثبتی باشد. چرا که نشان می‌دهد مطالبی که خوانده‌اید بر دیدگاه شما نسبت به خودتان و جهان پیرامون‌تان اثر گذاشته است.
بنابراین خماری کتاب می‌تواند باعث تقویت حس همدلی ما شده و همین‌طور دید ما نسبت به دنیا را تغییر دهد و موجب رشد فردی‌مان شود، و بنابراین لزوما اتفاق بدی نیست.
